قلب عضوي است که آنرا موتور بدن نيز مي نامند . قلب انسان در هر دقيقه 70 تا 75 بار مي زند  . اين تعداد در سنين مختلف فرق مي کند بطوريکه در يک کودک يک ساله ۱۳۰ و در ۱۰ سالگي ۹۰ و معمولاً از ۱۲ سالگي تا ۷۰ سالگي ۷۵ بار در در دقيقه ضربان دارد
      

در سنين پيري ضربان قلب دوباره زياد مي شود . ضربانات قلب بستگي به عوامل روحي و بدني نيز دارد بطوريکه در هنگام فعاليت بدني و نيز در هنگام خشم و تب زياد و اضطراب و ناراحتي مقدار آن زيادتر مي شود . 
 

در جانداران هر چه جثه کوچکتر باشد ضربان قلب بيشتر است و هرچه بزرگتر باشد تعداد ضربان کمتر خواهد بود . مثلاً در اسب اين تعداد 30 و در موش حدود 300 است .
 

قلب تنها عضو بدن است که اعصاب خودکار دارد . بطوريکه اگر قلب قورباغه اي را از بدنش جدا کنيم به مدت حدود20  دقيقه به ضربان خود ادامه خواهد داد . قلب داراي ۴ حفره بنام دهليز و بطن است . دو حفره بالايي دهليز و ۲ حفره پائيني بطن نام دارند . دهليز و بطن چپ با هم و دهليز و بطن راست نيز با هم ارتباط دارند . بين ۲ طرف با هم   ارتباطي  وجود ندارد 
 

بين دهليز و بطن دريچه اي وجود دارد که باز و بسته مي شود . 
 

خون توسط سياهرگ به دهليز راست وارد مي شود و از آنجا به بطن راست مي رود و از بطن راست به ريه ها مي رود ، در آنجا تبادل گازي صورت مي گيرد و اکسيژن دار مي شود و بعد به دهليز چپ وارد مي شود . از دهليز چپ به بطن چپ توسط سرخرگ آئورت که بزرگترين سرخرگ بدن است بتمام نقاط بدن مي رسد . اين اعمال در اثر انبساط و انقباض قلب صورت مي گيرد . عضله قلب بسيار قوي است و مادامي که ما زنده هستيم مشغول فعاليت است . قلب در 24 ساعت 10080 ليتر خون بتمام نقاط بدن مي رساند . 

۱ – سرخرگ ها : رگهايي هستند که در آنها خون قرمز يا تصفيه شده جريان دارد . خون با فشار سرعت زياد در سرخرگ ها جريان دارد . جهت خون در سرخرگ ها از قلب به طرف اندامها است . با اينکه خون از قلب به طور متناوب در سرخرگ ها مي ريزد ، جريان خون در آن مداوم و پيوسته است و اين بخاطر خاصيت الاستيکي جدار سرخرگ هاست .

در بيماري آترواسکلروز يا تصلب شرايين اين خاصيت از بين مي رود .

اگر دست را روي يک سرخرگ قرار بدهيم ، نبض يا ضربان قلب را مي توان لمس کرد . خون با فشار زياد در سرخرگ ها جريان دارد و مقدار فشار خون در يک فرد بالغ و سالم 120 ميلي متر جيوه ( فشار بالا ) روي 80 ميلي متر جيوه ( فشار پائين ) مي باشد  .

۲ - سياهرگ ها : رگهايي هستند که در آنها خوني که از اندامها آمده جريان دارد و توسط سياهرگ هاي بزرگ به قلب يعني دهليز راست مي ريزد . بنابراين جهت سياهرگ از اندامها به طرف قلب است . فشار خون در سياهرگ خيلي کم است بطوريکه در نزديکي قلب بصفر مي رسد ولي عواملي هستند که به بازگشت خون به قلب کمک مي کنند . عامل اصلي فشار ناچيزي است که بوسيله انقباض بطن چپ در رگها حاصل شده است . ديواره سياهرگ از سرخرگ نازکتر است و نيز مقاومت کمتري دارد . ساختماني بنام دريچه لانه کبوتري وجود دارد که مانع بازگشت خون در سياهرگ مي شود . مهمترين بيماري سياهرگها واريس است . 
 

۳ – مويرگ ها : رگهاي ريز و کوچکي هستند که در اندامها وجود دارند و باعث تغذيه اعضا و بافتهاي مختلف مي شوند . مولکولها و گلبولهاي سفيد از ديواره آنها گذشته و وارد بافت ها مي شوند . فشار خون در مويرگ ها کم و حدود ۱۰ ميلي متر جيوه است . مويرگ ها حد واسط سرخرگ ها و سياهرگ ها هستند .

خون مايعي است قرمز رنگ با طعمي شور و بوسيله معرف هاي شيميايي واکنش قليايي نشان مي دهد . مقدار آن برابر يک سيزدهم وزن بدن است و داراي بوئي مخصوص است . مهمترين عمل خون رساندن غذا و اکسيژن به بافتهاي بدن مي باشد . در هنگام حرکت در رگها خون مايع است ولي پس از خروج از آن منعقد مي شود . خون از ۲ جزء اصلي تشکيل شده است : پلاسما و گلبولها
 

    پلاسما شامل آب – آلبومين – فيبرينوژن – گلوکز و مواد معدني است .
 

  گلبولها خود ۲ دسته اند : گلبولهاي قرمز که عمل آنها رساندن اکسيژن به اعضاست و گلبولهاي سفيد که وظيفه آنها دفاع از بدن در مقابل عفونت هاست . در ضمن در سرم مواد ديگري از قبيل هورمن ها – آنزيم ها – گازها و مواد زائد نيز وجود دارد . انعقاد خون يک عمل آنزيمي است و آنزمي که باعث اين عمل مي شود ترومبين نام دارد . ولي انعقاد خون طي يک سلسله اعمال شيميايي ايجاد مي شود . براي انعقاد خون وجود ويتامين K و کلسيم ضروري است 

لنف

مايعي است بيرنگ متمايل به زرد که رگهاي لنفاوي جريان دارد . لنف داراي ۹۷ % پلاسما و ۳ % گلبول است . لنف گلبول قرمز و پلاکت ندارد . بطور کلي مواد زائد لنف بيش از خون است در حاليکه اکسيژن خون بيش از لنف است 

دستگاه گوارش

دستگاه گوارش که عمل هضم و جذب غذاها را به عهده دارد از ۲ قسمت تشکيل شده است ، لوله گوارش که شامل دهان – مري – معده – روده باريک و مخرج است و ديگر اعضاء مثل پانکراس و کبد و غدد بزاقي 

مري

لوله ايست که طول آن تقريبا؛ در حدود ۲۵ سانتيمتر و عرضش ۲/۵ تا ۳ سانتيمتر است . از نظر موقعيت پشت ناي قرار دارد و از حلق تا معده امتداد دارد و از ديافراگم مي گذرد . مري از نظر بافت شناسي از ۳ لايه درست شده است : لايه مخاطي – لايه ماهيچه اي و لايه پوشش خارجي  

عضويست بشکل کيسه که مقدار متوسط ۱/۵ ليتر تا ۲ ليتر گنجايش دارد . از نظر موقعيت در طرف چپ شکم و زير ديافراگم قرار دارد . سوراخ ورودي آن را کارديا و سوراخ خروجي آن را پيلور مي نامند 
 

پيلور بوسيله يک اسفنگتر ( دريچه ) هميشه بسته است . ضخامت معده ۲-۳ ميليمتر است و از ۳ لايه مخاطي که داراي غدد ترشحي اسيدکلريدريک و لايه ماهيچه اي و لايه پوشش خارجي تشکيل شده است . بعضي از غذاها در معده جذب مي شوند و بعضي از داروها و بعضي از مواد نيز در آن هضم مي شوند

از معده شروع مي شود و به روده بزرگ ختم مي شود . طول آن تقريباً حدود ۸ متر و قطر آن  ۳ - ۲/۵  سانتيمتر است . روده از ۳ قسمت اصلي درست شده است . دوازدهه يادئودنوم ژژونوم و ايلئوم . قسمت آن دوازدهه است چون محتويات معده و شيره پانکراس و صفرا به آن مي ريزند . ديواره روده باريک از ۳ قسمت مخاط و عضلات و لايه خارجي تشکيل شده است . هضم غذا و جذب آن در روده باريک انجام مي شود . رگهاي زيادي روده باريک را احاطه کرده اند . غذاي جذب شده از روده بوسيله رگهاي لنفاوي و سياهرگ ها به وسيله سياهرگ باب به کبد مي ريزد و از آنجا به قلب مي رود 

 از انتهاي روده کوچک شروع و به مخرج ختم مي شود . طول آن برابر ۱/۵ متر و قطرش ۸-۱۰ سانتيمتر است . روده بزرگ شامل ۳ قسمت سکوم ، کولون و رکتوم است . زائده آپانديس در انتهاي سکوم قرار دارد . کولون خود شامل3  قسمت است : صعودي – افقي – نزولي

ديواره روده بزرگ شامل ۳ لايه مخاطي – عضلاني و لايه خارجي است .

مخاط روده بزرگ پرز ندارد . در اين روده غذا هضم نمي گردد و بيشتر محل مواد زائدي است که از هضم غذا ها مانده است .

غدد دستگاه گوارش : شامل غدد بزاقي – غدد معده – غدد روده – کبد و لوزالمعده است .

غدد بزاقي شامل غدد بزاقي بناگوش – تحت فکي و زيرزباني است که ترشحات خود را از مجاري مخصوص به دهان مي ريزند . عمل بزاق نرم کردن مواد غذايي در هنگام جويدن و هضم برخي از مواد است .

آنزيم بزاق آميلاز نام دارد .

غدد معدي غددي هستند که تشرح اسيد کلريدريک را به عهده دارند . هر غده داراي ۲ نوع سلول است ، سلول اصلي که اسيد ترشح مي کند و سلولهاي جداري .

غدد روده اي در ضخامت بافت مخاطي روده قرار دارند و شامل ۲ نوع غده است : يکي غدد برونر و ديگري غدد ليبرکون اين غدد ترشحاتي دارند که باعث هضم غذاها مي شوند 

پانکراس

از مهمترين غده هاي گوارشي است . شکل آن تقريباً مثلثي است . وزن آن تقريباً ۸۵ گرم و زير معده و پشت آن بوضع افقي قرار دارد . مجراي ترشحي آن ويرسونگ نام دارد و اين مجرا به آمپول واتر که در دوازدهه جاي دارد متصل مي شود . ۲ نوع غده در آن وجود دارد . غدد برون ريز که شيره دوازده را ترشح مي کنند و ديگري غدد درون ريز که انسولين ترشح مي کنند و آنرا در خون مي ريزند . شيره پانکراس مايعي است که باعث هضم عده زيادي از مواد مي شود . آنزيم هاي اين شيره عبارتند از : آميلاز – مالتاز – تريپسين و ليپاز . انسولين ترشح داخلي اين غده است که عمل آن تنظيم قند خون است 

بزرگترين غده بدن است وزن آن در حدود ۲ کيلوگرم است و در زير ديافراگم در طرف راست شکم قرار دارد . سطح بالايي آن محدب و سطح زيرين آن مقعر است . کبد داراي نافي است که رگها و اعصاب و مجاري صفرواي از آن داخل يا خارج مي شوند . داراي ۴ لوب راست و چپ – عقب و جلوست . مهمترين رگي که وارد کبد مي شود سياهرگ باب است .

اين سياهرگ غذاي هضم شده و خون روده ها را به کبد مي آورد . کبد از خون آورده شده موادي را که زائد يا سمي باشند مي گيرد و گلوکز زيادي را گرفته و خوني را که به جريان مي اندازد از هر نظر داراي خاصيت طبيعي بوده و مقدار گلوکز آن ۱ گرم در ليتر است . سلولهاي کبد بسيار پرکار و فعال هستند . روي اين اصل سلولهاي کبد بزرگ و داراي چند هسته مي باشند . صفرا در کبد ساخته شده و بوسيله مجاري صفراوي به روده مي ريزد .

ساير اعمال کبد عبارتند از : ساختن اوره – فيبرينوژن – هپارين و ساختن و اندوختن و تخريب چربي و تبديل کاروتن به ويتامين A و تبديل گليکوژن به گلوکز

تنفس عبارتست از جذب اکسيژن از محيط  و دفع دي اکسيد کربن . اين تبادل گازي توسط دستگاه تنفس صورت مي گيرد . دستگاه تنفس در انسان شامل مجاري يا راههاي عبور هوا و شش هاست .

مجاري تنفسي : وظيفه اين مجاري عبور هوا از خارج به داخل ريه هاست . اين مجاري شامل حفرات بيني ، حلق ، حنجره ،‌ ناي و نايژه هاست .

ناي : لوله ايست به طول متوسط ۱۲ سانتيمتر که ۲-۳ سانتيمتر قطر دارد . ناي حنجره را به نايژه ها وصل مي کند و در ساختمان آن غضروف هاي نعلي شکل بکار رفته است و يک بافت پيوندي قابل ارتجاع دو انتهاي غضروف فعلي شکل را به هم وصل ميکند . ناي بدو شاخه بنام نايژه تقسيم مي شود که هر نايژه وارد يک شش مي شود . همراه نايژه عروق و اعصاب نيز وارد شش ها مي شوند که اين محل را ناف ريه مي نامند . نايژه به نايژک ها تقسيم مي شوند و هر نايژک به يک کيسه ختم مي شود که کيسه هوايي يا آلوئول ناميده مي شود .

شش ها 

شش ها دو کيسه يا توده اسفنجي قابل ارتجاع مي باشند که در قفسه سينه جاي دارند . رنگ ان خاکستري يا قرمز است . روي آن را پرده اي بنام جنب مي پوشاند . شکل اين عضو هرمي است که قاعده آن پائين و راس آن بالاست . ديافراگم قفسه سينه را از شکم جدا مي سازد . وزن شش ها در حدود ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ گرم است . ريه راست از ريه چپ بزرگتر است . ريه راست داراي ۳ لب و ريه چپ ۲ لب دارد .

کوچک بودن ريه چپ بعلت جايگزيني قلب در سمت چپ سينه است . کيسه هوايي کوچکترين واحد ساختماني ريه است و تبادل گازي در اين محل انجام مي شود . کيسه هوايي را عروق زيادي احاطه کرده است و کيسه از يک رديف بافت پوش سنگفرشي ساخته شده است . حدود ۲ ميليون کيسه هوايي داريم . دو شبکه خوني ريه را خونرساني مي کنند . شبکه تنفسي – شبکه تغذيه اي

دستگاه دفع ادرار

دستگاهي است که مواد زائد که براي بدن زيان بخش است و از متابوليسم و سوخت و ساز مواد حاصل مي شود را بصورت ادرار از بدن بوسيله کليه ها دفع مي کند . دستگاه ادرار شامل ۲ کليه – دو ميزناي – يک مثانه و مجراي خروجي ادرار است

کليه عضوي است بشکل لوبيا که در طرفين ستون فقرات زير ديافراگم و در ناحيه کمر قرار رگفته است . رنگ آن قهوه اي مايل به قرمز است . کليه راست کمي پائين تر از کليه چپ است . وزن آن برابر ۱۵۰ گرم است . عروق و اعصاب کليه از راه ناف آن وارد کليه مي شوند . کليه از نظر ساختمان بافتي شامل منطقه قشري و منطقه مرکزي است . منطقه قشري شامل ساختمانهاي دانه اي بنام دانه هاي مالپيگي است که در داخل آن عروق فراواني وجود دارد و تبادل مواد در همين ساختمان کوچک انجام مي شود و قسمت مرکزي شامل لوله هايي بنام لوله هاي ادراري که ادرار را هدايت مي کنند که بداخل محفظه اي بنام لگنچه بريزند

عضوي کوچک است که در طرف چپ شکم و پشت معده قرار گرفته است . عملش در برخي موارد دفاع از بدن در مقابل ميکروب هاست . در دوره اي از عمر توليد گلبولها را بر عهده دارد و همواره گلبولهاي پير و فرسوده در آن از بين مي روند . وزن آن حدود ۲۰۰ گرم است . طحال مي تواند بزرگ شود و گاه تا ۲۰ برابر حجم خود مي رسد ( مثلا ًُ در برخي بيماريهاي عفوني ) از نظر بافت شناسي ساختمان طحال از پولپ سفيد و قرمز ساخته شده است . در پولپ سفيد لنفوسيت ها و در پولپ قرمز مويرگهاي خوني قرار دارند 

دستگاه عصبي انسان شامل مغز – نخاع – و سلسله اعصاب نباتي است . نخاع طناب سفيد رنگي است که طول آن در افراد مختلف است . طول تقريبي آن ۴۵ سانتيمتر و قطر آن حدود يک سانتيمتر است . نخاع در مجرايي که بين ستون مهره ها ايجاد مي شود جاي دارد . ۳۱ جفت عصب نخاعي از نقاط مختلف نخاع خارج مي شوند . نخاع داراي ۲ ماده خاکستري و سفيد است . ماده خاکستري شامل سلولهاي عصبي فاقد پوشش ميلين و ماده سفيد شامل رشته هاي عصبي داراي ميلين است. سلولهاي عصبي قدامي نخاعي حرکتي و سلولهاي قسمت خلفي حسي مي باشند . مهمترين اعصابي که از نخاع منشاء مي گيرند عبارتند از شبکه گردني – عصب فرنيک – بازويي – کمري – خاجي که عصب سياتيک از آن خارج مي شود 

بصل النخاع

پائين ترين بخش مغز است . داراي ۳ سانتيمتر طول و ۱۰ گرم وزن است . بصل النخاع ، نخاع را به ساير نقاط مغز ارتباط مي دهد . شکل بصل النخاع بصورت يک مخروط ناقص است که قاعده بزرگ آن بالا و قاعده کوچک آن پائين قرار گرفته است . مخچه در عقب آن قرار گرفته است . بطن چهارم در اين عضو قرار دارد . بسياري از مراکز حياتي در اين عضو هستند . اين عضو نيز داراي ماده خاکستري و سفيد است . در بصل النخاع مرکز تنظيم تنفس قرار دارد و قطع نخاع باعث مرگ انسان مي گردد . در ضمن اين عضو مرکز اعمال گوارشي از قبيل جويدن ، بلع ، سرفه و استفراغ و نيز مرکز تغيير دهنده قطر رگهاست .

مخچه 

با وزني در حدود ۱۴۰ گرم و در بالا و عقب بصل النخاع قرار دارد . اين عضو بوسيله ۳ جفت پايه به پشت مغز متصل مي شود . مخچه نيز از ماده سفيد و خاکستري ساخته شده است. ماده خاکستري در خارج مخچه و ماده سفيد در داخل آن است . سطح آن صاف نيست و شيارهايي دارد . مخچه در حفظ تعادل بدن و تنظيم انقباض ماهيچه ها دخالت دارد . قطع آن اختلالي در تعادل ايجاد مي کند ولي اعمال تعذيه اي مختل نمي گردد . اگر آسيب در يک طرف مخچه ايجاد شود هنگام راه رفتن بدن به همان طرف منحرف مي شود .

مغز

عضوي است که در جمجمه قرار گرفته است . نمو آن در انسان بيش از ساير موجودات است . از ۲ نيمکره راست و چپ درست شده است که يک شيار عميق آن ۲  را از همديگر جدا مي سازد وزن متوسط آن ۱۱۶۰ گرم است ولي در زنان وزن آن کمتر از مردان است . دو نيمکره بوسيله پلي به هم متصل مي شوند . سطح مغز داراي شيارهاي فراواني است . ۳ شيار مهم و عميق تر از ساير شيارها وجود دارد بنام سيلويوس – رولاندو و عمودي . اين ۳ شيار سطح مغز را به منطقه پيشاني آّهيانه – پس سري و گيجگاهي تقسيم مي کنند . مغز از ماده سفيد و خاکستري ساخته شده است . ماده خاکستري در خارج و ماده سفيد در داخل قرار گرفته است .

مغز مرکز شعور و ادراک و حافظه و هوش است . اگر مغز آسيب ببيند ولي بخش هاي ديگر مغز سالم بمانند جانور شعور و ادراک خود را از دست مي دهد و بي خبر از محيط اطراف مي شود ولي ساير اعمال حياتي پابرجاست . مخ مرکز احساس لمسي – بينايي – شنوايي – چشائي و بويايي است و نيز مراکز حراکتي و مراکز خاطره ها و مراکز ارتباطي در آن قرار دارد .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: